تریبون مستضعفین- حجت الاسلام محمد رضا زائری در گفتگویی با چهارمین شماره ماهنامه «همشهری آیه» به نقد تولیدات مناسبتی صدا و سیما پرداخته است.
خط قرمز های صدا وسیما
وی در پاسخ به پرسشی در بار ه علت وجود مشکل در تولید محتوای دینی و برنامه های مذهبی در صدا و سیما با اشاره به عمر کوتاه کار رسانه ای دینی در ایران و عدم وجود تلویزیون خصوصی برخورد رسانه ملی را با این حوزه ها برخوردی تشریفاتی خوانده و از نگاه مناسبتی و تاریخی- زمانی به عنوان آسیبی جدی یاد کرد.
این پژوهشگر از وجود خط قرمز ها و ملاحظات صدا و سیما گله کرده و گفت: متاسفانه روز به روز این خط قرمز ها و ملاحظات بیشتر شده، طوری که الان ملاحظات است که تعیین می کند چه برنامه ای ساخته شود.
وی در همین باره افزود: «من دو سالی در ماه رمضان برنامه داشتم در سال اول تهیه کننده بعد از ۳۰ شب توبیخ شد و در سال دوم شب پانزدهم برنامه قطع و حضور من در آن منتفی شد. سال اول با آقای لاریجانی و سال دوم با آقای ضرغامی صحبت کردم. مشکل جدی صدا و سیما با من همین بود که تو چرا از صدا و سیما انتقاد کردی، چرا گفتی بخش عمده ای از مشکل حجاب از صدا و سیماست.» وی همچنین ادامه داد:« مساله این نیست که صدا و سیما می خواهد در بحث حجاب کاری بکند یا نه، مسئله این است که ما یک برنامه مناسبتی داریم تو هم باید راجع به موضوع حرف بزنی و چند تا حدیث بی درد سر بخوانی که به هیچ جا هم بر نخورد!»
علل عدم بر قراری ارتباط بین برنامه ها و مخاطبین
این روحانی مسلط به رسانه با اشاره به عدم وجود مواد و محتوای لازم برای عرضه در قالب دینی در رسانه، از نیروی انسانی به عنوان یک ضعف یاد کرده و با اشاره به نگاه موجود به برنامه سازی دینی از سریال های «مختارنامه» و «یوسف پیامبر(ع)» به عنوان نمونه هایی موفق یاد کرد.
وی همچنین در پاسخ به سوالی در باره نبود ادبیات مورد نیاز برای ارتباط با مخاطب خاطر نشان کرد:«ما هنوز ادبیات گفتگو با مخاطب عام را طراحی نکرده ایم. مخاطب عام ادبیات متفاوتی می خواهد که آن ادبیات صنفی ما نیست.»
این پژوهشگر در رابطه با تاثیر مخاطب و سیاستگذار در تعیین خط مشی رسانه گفت: «آنجاهایی که صرفا و مطلقا با گرایش غالب به سمت سلیقه و پسند رفتند، به یک انحطاط و انحراف رسانه ای دچار می شوند که غرایز و پسند های سطحی و مورد علاقه مخاطب آن ها را هدایت می کند.
در شکل دوم هم رسانه های وابسته به نظام های حاکم هیچ حضور جدی ای از مخاطب در فرآیند تولید رسانه ای مشاهده نمی کنیم.»
برنامه های سرگرم کننده، ظرفیت بالایی برای انتقال پیام های دینی دارند
وی با اشاره به وجود ظرفیت های بالا برای انتقال پیام های دینی در برنامه های سرگرم کننده با انتقاد از برنامه های موجود گفت:« چون این سیاستگذاری یک سیاستگذاری منسجم و هدفمند نبوده این اتفاق نمی افتد. برنامه سازی ناشی از یک سیاستگذاری و طراحی در اتاق فرمان نیست بلکه یک روال کاملا تایید شده ای در گروه های تلویزیون است برای پر کردن آنتن.»
دلایل عدم موفقیت رسانه ملی در حوزه دین
حجت الاسلام زائری مهمترین دلیل عدم موفقیت در رسانه در حوزه دین را عدم ارتباط بین ساختار سنتی تربیت دینی با اقتضائات زندگی مدرن دانسته و در این باره می افزاید: سرعت تحولات اجتماعی باعث شده که نظام سنتی و دینی ما از این تحولات عقب بماند، بنابراین زبانش زبان مدرن منطبق بر این تحولات نباشد.» وی در ادامه بااشاره به لزوم ایجاد امکان و فرصت تجربه، افزود:« واقعیت این است که الان هزینه ای که برای تولید برنامه دینی صرف می شود نه تنها امکان آن تجربه ها را فراهم نمی کند. بلکه حتی برنامه دینی و مذهبی را هم در پایین ترین سطح قرار می دهد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا برنامه هایی که در این محدوده زمانی یک ماهه پخش می شودبه نیازهای مخاطبان رسانه جواب می دهد؟ گفت:« یک جاهایی هست که کارنامه و نتیجه مقبولی وجود داشته ولی این اتفاق زمانی رخ می دهد که تولید برنامه بر اساس نیاز مخاطب باشد متاسفانه در مجموع فکر می کنم این طور نیست.» وی همچنین از عدم وجود شناخت دقیق از نیاز مخاطب و یا انتقال آن به بدنه برنامه ساز به عنوان علل این امر یاد کرد.
تعریف درستی از شادی نداریم
حجت الاسلام زائری در پایان علت تولید برنامه هایی که سعی دارند در ایام ماه مبارک رمضان نوعی شادی کاذب در مخاطب ایجاد کنند را عدم تعریف درست از شادی دانسته و گفت: «بخشی از این نکته متوجه آن است که ما اصلا در فرهنگمان برای شادی تعریف و فهم روشنی نداریم، یک قسمت هم به این برمی گردد که ما تلقی غلطی از فضای ماه مبارک رمضان داریم.»
منبع : تریبون