گروه امنیتی دفاعی خبرگزاری فارس– سردار علی فدوی فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران در گفتوگوی اخیر خود با خبرگزاری فارس درباره حضور نیروهای فرامنطقهای در اطراف ایران، خلیج فارس و کشورهای منطقه اظهار داشت: «در سال ۹۱ میلادی یک میلیون نفر نیروی آمریکایی در منطقه حضور داشتند در حالی که خودشان ۵۵۰ هزار نفر اعلام کردند اما طبق رصد و شنودهای ما، این تعداد چیزی حدود یک میلیون نفر بود. امروز هم آنها قصد دارند نیروهای خود را در مناطق نزدیک به منطقه مثل کویت، عربستان، عمان و یا جزیره دیهگو گارسیا به عنوان نیروی احتیاط استقرار دهند.»
حضور آمریکاییها در مناطقی نظیر افغانستان، پاکستان، ترکیه، بحرین، عربستان، برخی کشورهای شمال ایران و حضور یگانهای دریایی آنها در خلیج فارس موضوعی روشن و برای افکار عمومی، شناخته شده است اما آنچه درباره آن کمتر سخن به میان آمده، حضور نیروهای نظامی آمریکا در جزیره «دیهگو گارسیا»ست که به عنوان یکی از مهمترین پایگاههای فرامرزی ارتش آمریکا برای دخالت در امورات منطقهای از آن استفاده میشود.
* موقعیت جغرافیایی
جزیره دیهگو گارسیا در اقیانوس هند، در ۳۸۰۰ کیلومتری چابهار، ۳۵۰۰ کیلومتری آفریقا و شرق اندونزی، ۲۰۰۰ کیلومتری هند، ۴۵۰۰ کیلومتری خلیج فارس و ۵۰۰۰ کیلومتری استرالیای غربی واقع شدهاست.
موقعیت جغرافیایی دیهگو گارسیا در اقیانوس هند
این جزیره V شکل است که روی باز آن به سمت شمال و شمال غربی قرار دارد، ساحلی به طول۳۷ مایل داشته و ۷ درجه زیر خط استوا قرار گرفته است. عمق این جزیره ۲۰ الی ۵۰ متر و ارتفاع آن نیز بین ۱۲۰ تا ۱۴۰ سانتیمتر بالا از سطح دریاست.
* دست به دستشدن جزیره میان استعمارگران
«دیهگو گارسیا» برای اولین بار در اوایل قرن شانزدهم میلادی توسط پرتغالیها کشف شد و اعتقاد بر این است که نام این جزیره نیز از نام فرمانده کشتی و یا نام کاشفان اولیه آن گرفته شده است.
این جزیره تا قرن ۱۸ میلادی که فرانسویها آن را تصرف کردند، غیر مسکونی بود و فرانسه طی قرن ۱۸ و ۱۹ با آوردن کارگران و بردگانی از قبایل آفریقایی و دهقانان هند شرقی مردمانی را در این جزایر ساکن کرد که به «چاگوسیان» مشهور شدند.
جزیره دیهگو گارسیا
سرانجام در جریان جنگهای انگلیس و فرانسه بود که دیهگو گارسیا به تصرف انگلیسیها درآمد و از سال ۱۸۱۴ تا ۱۹۶۵ به عنوان یکی از متعلقات «موریس» شناخته شد. سپس جزایر «چاگوس» که شامل دیهگو گارسیا نیز میشد از موریس جدا شده و به سرزمینهای بریتانیا در اقیانوس هند ضمیمه شد.
* جزیره در اجاره آمریکا؛ جایی برای بومیان نیست
در سال ۱۹۷۱، ساکنان بومی جزیره دیهگو گارسیا در پی توافق بین بریتانیا و آمریکا و واگذاری این جزیره به ایالات متحده برای استفاده به عنوان پایگاه نظامی، به زور و در شرایط بسیار سختی اخراج و به جزیره موریس رانده شدند.
شمار این افراد بومی در این سال حدود ۲ هزار نفر بود که در برگیرنده شماری از اخلاف کارگران هند شرقی و بردگان آفریقایی بودند.
اگر چه از میزان و مبلغ مالی قرارداد و توافقات آمریکا و انگلیس اطلاعات دقیقی در دست نیست، اما گفته میشود که بریتانیا به ازای واگذاری این پایگاه حدود ۱۴ میلیون دلار در زمینه خرید و استقرار سیستم دفاع موشکی پولاریس در خاک انگلیس از آمریکا تخفیف دریافت کرده است.
به این ترتیب، هرگونه فعالیت دیگر در این جزیره ممنوع اعلام شد؛ هرچند بارها بومیان موسوم به چاگوسیان برای بازگشت به سرزمین خود از انگلستان شکایت نیز کردهاند.
* زرادخانه آمریکایی در اقیانوس هند مجهز میشود
این جزیره که به علت نزدیکی به ذخائر نفتی در خلیج فارس، از اهمیت خاصی برخوردار است، از زمان واگذاری به آمریکا دچار تغییرات و تحولات گسترده و عمیقی شده و تجهیزات پیشرفته نظامی و دریایی زیادی در آن مستقر شده است که تجهیزات سوخترسانی، پشتیبانی، اطلاعاتی، رهگیری، هوایی و دریایی از جمله آنهاست که دیهگو گارسیا را به قدرتمندترین و مجهزترین و البته امنیتیترین پایگاه نظامی آمریکا تبدیل کرد.
عکس هوایی متعلق به سال ۲۰۰۲ از پایگاه هوایی آمریکا در دیهگو گارسیا. هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ در عکس دیده میشود
این پایگاه که پس از تحولات اواخر دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ میلادی در ایران و اشغال افغانستان توسط ارتش سرخ شوروی به شدت تجهیز شد، در دوران جنگ سرد نیز نقش بسیار استراتژیکی در مقابله آمریکا با روسیه به عهده داشت و در زمان جنگ شوروی و افغانستان هم پروازهای جاسوسی آمریکا از این جزیره انجام میشد.
دیهگو گارسیا دارای تجهیزات بسیار پیشرفته نظامی، اطلاعاتی و مخابراتی است. در جنوب این پایگاه، مرکز ارسال پیام (Transmitter Site) قرار دارد که امکان برقراری تماس میان سواحل، کشتیها و هواپیماها در سطح بسیار بالایی با مراکز مورد نظرشان را فراهم میکند.
«گروه امنیت دریایی» (Naval Security Grup) نیز در این جزیره مستقر است. این گروه، فعالیتهای فوق سری در زمینههای مختلفی در راستای منافع ملی آمریکا دارد که از جمله آن میتوان به هدایت عملیاتها، فراهم سازی تجهیزات لازم برای دریافت و ارسال سریع پیامهای سری اشاره کرد.
بمبافکنهای B52 آمریکا در جزیره دیهگو گارسیا (تاریخ عکس: ۲۰۰۲ میلادی)
پس از دوران جنگ سرد، آمریکا از دیهگو گارسیا برای حملات نظامی متعدد استفاده کرده است.
برای مثال در سال ۱۹۹۱ در جنگ اول خلیج فارس با عراق، در سال ۲۰۰۲ در حمله به افغانستان و در سال ۲۰۰۳ در حمله به عراق نیز از این پایگاه برای حملات هوایی توسط بمبافکنهای خود استفادههای زیادی کرده است.
هم اکنون نیز بمبهای پیشرفته لیزری و نفوذکننده در زمین موسوم به bunker buster درکنار بمبافکنهایی نظیر B52 و B1 Lancer در این زرادخانه بزرگ آمریکایی مستقر هستند.
بمبافکن آمریکایی B1 Lancer
در کنار اینها، واحد مرکزی برای بررسی اطلاعات ماورای جوی این کشور نیز در جزیره فوق مستقر شده است.
* جولان CIA در جزیره
در سال ۲۰۰۶ از سوی برخی روزنامهها مثل گاردین ادعای استفاده از این پایگاه توسط آمریکا در سال ۲۰۰۲ به عنوان محل انتقال پروازهای حامل مظنونین تروریستی و یا وابستگان به القاعده به گوانتانامو برای شکنجههای غیر انسانی و گرفتن اعترافات مطرح شد که شورای اروپا نیز در ژوئن ۲۰۰۷ از این ادعا حمایت کرد.
پهلوگیری ناوهواپیمابر USS_Saratoga در دیهگو گارسیا
هرچند در آن زمان (۲۰۰۶) جک استراو وزیر خارجه وقت انگلیس، در پارلمان این موضوع را رد کرد و گفت که در این زمینه آمریکاییها مکرر صحبت کرده و آنها نیز این اتهام را رد کردهاند، اما ۲ سال بعد دیوید میلیبند وزیر خارجه بعدی انگلیس برای نخستین بار پذیرفت که پروازهای پنهانی سیا برای انتقال مظنونین تروریستی در سال ۲۰۰۲ برای سوختگیری دست کم دو بار در این جزیره فرود آمدهاند.
* مذاکره برای تمدید اجاره تا ۲۰۳۶
قرارداد واگذاری این جزیره به آمریکا که در سال ۱۹۶۶ به امضا رسید، ۵۰ ساله بوده که این قرارداد در سال ۲۰۱۶ به اتمام میرسد اما گفته میشود که دو کشور در مذاکرات بین خود، که احتمالا از ماههای آتی شروع خواهد شد، بر سر تمدید این قرارداد تا سال ۲۰۳۶ (به مدت ۲۰ سال دیگر) مذاکره خواهند کرد؛ توافقی که بازگشت بومیان جزیره به خانه اشغال شدهشان را حداقل ۲۰ سال دیگر غیرممکن خواهد ساخت.